Nguyễn Xuân

Thần thoại Hy Lạp kể rằng: Apôlông, vị thần ánh sáng, thần bảo trợ cho nghệ thuật, âm nhạc, con của thần Dớt, một bữa kia, say đắm một tiên nữ vô cùng xinh đẹp tên Đaphnê, con gái của thần Sông Pênê.

Apôlông thì mang trong mình trái tim “bốc lửa” vì nó đã bị mũi tên vô hình, “mũi tên khơi dậy tình yêu” của thần Tình yêu Êrôx bắn trúng. Còn trái tim của tiên nữ Đaphnê thì đã trở nên “băng giá” vì đã trúng mũi tên thứ hai, mũi tên thổi tắt tình yêu của thần Êrôx.

Thế là Apôlông càng khát khao được bày tỏ tình cảm với tiên nữ Đaphnê thì tiên nữ Đaphnê càng lãng tránh. Gặp nhau, tiên nữ Đaphnê bỏ chạy, Apôlông vừa đuổi theo vừa gọi:

- Đừng chạy, đừng chạy nữa! Ta là Apôlông, người con trai vinh quang của thần Dớt vĩ đại đây! Ta yêu nàng! Đứng lại, đừng chạy nữa!

Nhưng càng gọi, tiên nữ Đaphnê càng chạy nhanh hơn; vì trái tim nàng đã tắt ngấm ngọn lửa khát khao nóng bỏng của hạnh phúc lứa đôi do mũi tên tai hại của thần Tình yêu Êrôx! Đến “bước đường cùng”, nàng gọi cha là thần Sông Pênê:

- Cha ơi! Cứu con với! Mau lên, không con bị bắt bây giờ!

Nàng vừa nói dứt lời thì bỗng nhiên rùng mình một cái, đôi chân mềm mại bỗng cứng đờ ra, cả đôi tay vừa giơ ra chới với cầu xin cha cũng cứng nhắc. Toàn thân nàng biến thành một thân cây, chân như cắm sâu xuống đất và các ngón chân vươn dài ra thành những rễ lớn rễ nhỏ. Mái tóc đẹp đẽ của nàng biến thành những lá cây. Đó là cây nguyệt quế. Apôlông chạy đến nơi, sững sờ ngơ ngác trước sự thể không ngờ! Chàng đứng im lặng hồi lâu rồi đưa tay ve vuốt lên cành lá của cây nguyệt quế, buồn rầu nói với cây những lời từ biệt chân thành:

- Hỡi người thiếu nữ xinh đẹp nhất trong số tiên nữ! Ta có ngờ đâu tình yêu chân thành và nồng thắm của ta lại gây nên nông nỗi này. Vì ta mà nàng mất đi cuộc sống của một tiên nữ vô cùng hạnh phúc. Từ nay trở đi nàng sẽ là người bạn đường thân thiết của thần Apôlông này. Từ nay trở đi chỉ những ai chiến thắng trong các cuộc đua tài đua sức ở các ngày hội thì mới được đội vòng nguyệt quế trên đầu. Vòng nguyệt quế là vinh quang của chiến thắng, chỉ giành cho chiến thắng!

Ngày nay, cây nguyệt quế, vòng lá, vòng hoa nguyệt quế trở thành một biểu tượng cho thắng lợi, chiến thắng. Ở các nước phương Tây, ta thường thấy biểu tượng cành nguyệt quế ở tượng đài anh hùng dân tộc, các danh nhân văn hoá, tượng đài chiến sĩ vô danh... Trong nhiều cuộc thi ở các nước trên thế giới hiện nay vẫn còn giữ tục lệ đội lên đầu hoặc khoác vào cổ người chiến thắng một vòng hoa nguyệt quế.

N.X
Theo Thần thoại Hy Lạp -
Nguyễn Văn Khoả biên soạn, NXB Văn hóa, 2002